Jer 23 | DutSVVA | STEP | Wee den herderen , die de schapen Mijner weide ombrengen en verstrooien ! spreekt de Heere .

Jeremiah 23

1 Wee den herderen, die de schapen Mijner weide ombrengen en verstrooien! spreekt de Heere. ^{▼▼ ombrengen Of, vernielen, doen omkomen, vergaan, verderven, in het verderf brengen, vergelijk deze profetie met Eze 34 .} 2 Daarom zegt de Heere, de God Israëls, alzo van de herderen, die Mijn volk weiden: Gijlieden hebt Mijn schapen verstrooid, en hebt ze verdreven, en hebt ze niet bezocht; ziet, Ik zal over u bezoeken de boosheid uwer handelingen, spreekt de Heere. ^{▼▼ bezocht; Geen opzicht op hen gehad, hunnen welstand niet bezorgd.
,} ^{▼▼ bezoeken Dat is, straffen. Zie Gen 21:1 .} 3 En Ik zal het overblijfsel Mijner schapen Zelf vergaderen uit al de landen, waarhenen Ik ze verdreven heb; en Ik zal ze wederbrengen tot hun kooien, en zij zullen vruchtbaar zijn, en vermenigvuldigen. ^{▼▼ vergaderen Als Ik vooreerst mijn volk uit Babel, en daarna [dat het voornaamste en daardoor afgebeeld was] mijne kerk zal vergaderen uit Joden en heidenen door den Messias, die van beiden een schaapsstal zal maken, Joh 10:16 .
,} ^{▼▼ kooien, Hebreeuws, woningen, perken.} 4 En Ik zal herderen over hen verwekken, die ze weiden zullen; en zij zullen niet meer vrezen, noch verschrikt worden, noch gemist worden, spreekt de Heere. ^{▼▼ verwekken, Of, stellen, zetten.
,} ^{▼▼ gemist worden, Dat is, geen van hen zal er ontbreken. Anders: bezocht, dat is gestraft, geplaagd worden; gelijk boven vs.2.} 5 Ziet, de dagen komen, spreekt de Heere, dat Ik aan David een rechtvaardige Spruit zal verwekken; Die zal Koning zijnde regeren, en voorspoedig zijn, en recht en gerechtigheid doen op de aarde. ^{▼▼ rechtvaardige Zijnde zonder zonden, onbevlekt, heilig en rechtvaardig, ja onze gerechtigheid, geljk volgt, die God in Hem voor ons overvloediglijk heeft als doen groenen en bloeien.
,} ^{▼▼ Spruit Of, spruitsel, uitspruitsel, scheut; namelijk, den Messias, onzen Heere Jezus Christus, welke, zijnde Gods eeuwige en eniggeboren Zoon, in de volheid des tijds, door de wonderbare en onbegrijpelijke werking van den Heiligen Geest, onzen natuur heeft aangenomen, voortspruitende uit Maria [die van den huize Davids was] gelijk een nieuw uitspruitsel uit een stam, stomp, of stronk, die vergaan en verstorven scheen te zijn. Vergelijk Isa 4:2 , en Isa 11:1 , en zie onder Jer 33:15-16 ; Zec 3:8 , en Zec 6:12; Heb 7:14 , alwaar een Grieks woord gebruikt wordt, dat wel eigenlijk en meest past op het opgaan, oprijzen en opschieten der zon, maar van de Griekse overzetters hier en elders gebruikt is tot vertaling van dit woord spruit, gelijk het ook van den Evangelist Lukas gehouden is, Luk 1:78 , waar Zacharia den Heere Christus noemt den opgang uit de hoogte; alzo gebruiken wij ook dit woord opgaan, opkomen, rijzen, niet alleen van de zon en sterren, maar ook van kruiden en gewassen, waarop het Hebreeuwse woord tsemach, spruit, of uitspruitsel eigenlijk ziet; hoewel het Griekse woord Luk 1:78 , daar schijnt te zien op den opgang der zon in het oosten, gelijk enigen afnemen uit Luk 1:79 aldaar.
,} ^{▼▼ Koning zijnde regeren, Dezelfde manier van spreken is onder Jer 37:1 . Zie de aantekening aldaar, en vergelijk Hos 3:4-5 .
,} ^{▼▼ recht en gerechtigheid doen Als een Koning en rechtvaardig Rechter der ganse wereld, verdoende de goddelozen en behoudende de zijnen. Zie 1Ki 10:9 .} 6 In Zijn dagen zal Juda verlost worden, en Israël zeker wonen; en dit zal Zijn naam zijn, waarmede men Hem zal noemen: De Heere: ONZE GERECHTIGHEID. ^{▼▼ Zijn dagen Des Heeren Christus; dat is, in den tijd van het Nieuwe Testament. Zie Act 3:24 .
,} ^{▼▼ Juda Versta door Juda en Israël Gods kerk, ook Jeruzalem genoemd, onder Jer 33:16 , en Jezus Christus' volk; Mat 1:21 .
,} ^{▼▼ zeker wonen; Gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, en dienvolgens vrede hebbende met God door onzen Heere Jezus Christus, enz., Rom 5:1 .
,} ^{▼▼ men Hem zal noemen Hebreeuws, Hij zal, enz.; dat is, men zal Hem noemen, of Hij zal genoemd worden, [gelijk elders dikwijls] te weten van zijn volk, gelijk het volgende woord, onze, verklaart.
,} ^{▼▼ De HEERE ONZE GERECHTIGHEID. Vergelijk Deu 6:25 ; Jdg 6:24 , en wijders 1Co 1:30 ; Dan 9:24 ; idem onder Jer 33:16 . Hebreeuws, Jehova Tzidkenu; hetwelk van sommige overzetters als een eigen naam alzo in den tekst gesteld wordt.} 7 Daarom, ziet, de dagen komen, spreekt de Heere, dat zij niet meer zullen zeggen: Zo waarachtig als de Heere leeft, Die de kinderen Israëls uit Egypteland heeft opgevoerd. ^{▼▼ niet meer zullen zeggen Zie boven Jer 16:14-15 , en de aantekening aldaar.} 8 Maar: Zo waarachtig als de Heere leeft, Die het zaad van het huis Israëls heeft opgevoerd, en Die het aangebracht heeft uit het land van het noorden, en uit al de landen, waarheen Ik ze gedreven had! want zij zullen wonen in hun land. ^{▼▼ Ik ze gedreven had Dat is, de Heere.} 9 Aangaande de profeten. Mijn hart wordt in mijn binnenste gebroken, al mijn beenderen bewegen zich; ik ben als een dronken man, en als een man, dien de wijn te boven gaat; vanwege den Heere, en vanwege de woorden Zijner heiligheid. ^{▼▼ Aangaande de profeten Of, om der profeten [versta, de valse] wil is mijn hart, enz. Dit zijn de woorden van den profeet.
,} ^{▼▼ gebroken, Van droefenis en ontsteltenis; vergelijk Psa 51:19 .
,} ^{▼▼ te boven gaat; Zodat hij zijn verstand en leden niet recht gebruiken kan.
,} ^{▼▼ heiligheid Dat is, zijn heilige woorden, die de valse profeten verachten en voor leugen houden.} 10 Want het land is vol overspelers, want het land treurt vanwege den vloek, de weiden der woestijn verdorren, omdat hun loop boos is, en hun macht niet recht. ^{▼▼ vloek, Of, het vloeken; men kan het duiden op Gods vloek over het land, of op het vloeken en vals zweren der inwoners; zie boven Jer 5:2 , en Jer 12:4 , en gelijk gebruik van het Hebreeuwse woord Hos 4:2 .
,} ^{▼▼ loop boos is, Dat is, manier van leven, de loop hunner handelingen, of hun overlast; zie van het Hebreeuwse woord boven Jer 22:17 .
,} ^{▼▼ niet recht Zij misbruiken ze tot enkel onrecht.} 11 Want beiden profeten en priesters zijn huichelaars; zelfs in Mijn huis vind Ik hun boosheid, spreekt de Heere. ^{▼▼ beiden Hebreeuws, ook profeet, ook priester.
,} ^{▼▼ zijn huichelaars; Of, zijn onheilig, profaan, handelen onheiliglijk.} 12 Daarom zal hun weg hun zijn als zeer gladde plaatsen in de donkerheid; zij zullen aangedreven worden en daarin vallen; want Ik zal een kwaad over hen brengen in het jaar hunner bezoeking, spreekt de Heere. ^{▼▼ gladde plaatsen Hebreeuws, slibberigheden, gladdigheden. Zie Psa 35:6 , en Psa 73:18 .
,} ^{▼▼ daarin vallen; In de donkerheid.
,} ^{▼▼ kwaad over hen brengen Der straf, ongeluk, ellende.
,} ^{▼▼ in het jaar Gelijk boven, Jer 11:23 .} 13 Ik heb wel ongerijmdheid gezien in de profeten van Samaria, die door Baäl, profeteerden, en Mijn volk Israël verleidden. ^{▼▼ ongerijmdheid Hebreeuws eigenlijk, onsmakelijkheid; dat is ongerijmde, dwaze dingen; zie Job 1:22 , met de aantekening.
,} ^{▼▼ door Baäl, Of van.
,} ^{▼▼ Israël Dat is, de tien stammen.} 14 Maar in de profeten van Jeruzalem zie Ik afschuwelijkheid; zij bedrijven overspel, en gaan om met valsheid, en sterken de handen der boosdoeners, opdat zij zich niet bekeren, een iegelijk van zijn boosheid; zij allen zijn Mij als Sodom, en haar inwoners als Gomorra. ^{▼▼ afschuwelijkheid; Gelijk boven Jer 5:30 .
,} ^{▼▼ gaan om met valsheid, Hebreeuws, wandelen in, of met valsheid.
,} ^{▼▼ sterken de handen der boosdoeners, Geven hun goeden moed, belovende hun Gods zegen en vrede. Zie onder vs.17, en vergelijk Eze 13:22 .
,} ^{▼▼ Sodom, Dat is, als de inwoners van Sodom eertijds waren, te weten ten hoogste goddeloos.
,} ^{▼▼ haar inwoners Van Jeruzalem.
,} ^{▼▼ Gomórra Dat is, de inwoners van Gomorra.} 15 Daarom zegt de Heere der heirscharen van deze profeten alzo: Ziet, Ik zal hen met alsem spijzigen, en met gallewater drenken; want van Jeruzalems profeten is de huichelarij uitgegaan in het ganse land. ^{▼▼ heirscharen Zie 1Ki 18:15 .
,} ^{▼▼ alsem spijzigen, Gelijk boven Jer 9:15 , zie aldaar.
,} ^{▼▼ huichelarij Of, onheiligheid, profaanheid.} 16 Zo zegt de Heere der heirscharen: Hoort niet naar de woorden der profeten, die u profeteren; zij maken u ijdel; zij spreken het gezicht huns harten, niet uit des Heeren mond. ^{▼▼ ijdel; Met valse en ijdele beloften bedriegen zij u, zodat gij bedrogen zult uitkomen als gij u daarop verlaat. Vergelijk Psa 62:11 .
,} ^{▼▼ huns harten, Dat zij zelf versierd en niet van mij ontvangen hebben. Vergelijk Eze 13:2 .} 17 Zij zeggen steeds tot degenen, die Mij lasteren: De Heere heeft het gesproken, gijlieden zult vrede hebben; en tot al wie naar zijns harten goeddunken wandelt, zeggen zij: Ulieden zal geen kwaad overkomen. ^{▼▼ steeds Hebreeuws, zij zijn zeggende zeggende.
,} ^{▼▼ lasteren Of, smadelijk verachten, tergen.
,} ^{▼▼ vrede hebben; Dat is, het zal ulieden welgaan.} 18 Want wie heeft in des Heeren raad gestaan, en Zijn woord gezien of gehoord? Wie heeft Zijn woord aangemerkt en gehoord? ^{▼▼ wie heeft in des HEEREN raad gestaan, Anders dan wij, willen zij zeggen; vergelijk vs.22. Of, zij willen zeggen dat niemand Gods verborgen raad kan weten, en derhalve ook Jeremia niet; spottende alzo goddelooslijk met de getrouwe waarschuwingen, die God door zijne profeten hun deed. Sommigen verstaan hier de vergadering der heilige engelen, met wie God gezegd wordt als te beraadslagen, zie 1Ki 22:19 , enz.
,} ^{▼▼ gezien of gehoord? Dat is, vernomen; of wien is het door profetische gezichten geopenbaard? Vergelijk Amo 1:1 ; Mic 1:1 .} 19 Ziet, een onweder des Heeren, een grimmigheid is uitgegaan, ja, een pijnlijk onweder, het zal blijven op der goddelozen hoofd. ^{▼▼ pijnlijk onweder, Of, smartelijk, bezwaarlijk, verdrietelijk; idem, aanstaande, aanhoudende; vergelijk onder Jer 30:23 .
,} ^{▼▼ blijven Vergelijk 2Sa 3:29 . Anders: het zal pijnlijk vallen.} 20 Des Heeren toorn zal zich niet afwenden, totdat Hij zal hebben gedaan, en totdat Hij zal hebben daargesteld de gedachten Zijns harten; in het laatste der dagen zult gij met verstand daarop letten. ^{▼▼ laatste der dagen In den toekomstigen tijd, gelijk Gen 49:1 , als deze profetieën zullen vervuld worden, die gij nu bespot.
,} ^{▼▼ met verstand Of, verstand daarvan bekomen. Anders: zult gij het klaarlijk verstaan. Vergelijk onder Jer 30:24 .} 21 Ik heb die profeten niet gezonden, nochtans hebben zij gelopen; Ik heb tot hen niet gesproken, nochtans hebben zij geprofeteerd. 22 Maar zo zij in Mijn raad hadden gestaan, zo zouden zij Mijn volk Mijn woorden hebben doen horen, en zouden hen afgekeerd hebben van hun bozen weg, en van de boosheid hunner handelingen. ^{▼▼ raad hadden gestaan, Waarvan boven vs.18.
,} ^{▼▼ weg, Zie Gen 6:12 .} 23 Ben Ik een God van nabij, spreekt de Heere, en niet een God van verre? ^{▼▼ Ben Ik een God van nabij, Geenszins, wil de Heere zeggen, maar Ik ben een God van nabij en van verre. Dit wordt in het volgende verklaard.} 24 Zou zich iemand in verborgene plaatsen kunnen verbergen, dat Ik hem niet zou zien? spreekt de Heere; vervul Ik niet den hemel en de aarde? spreekt de Heere. 25 Ik heb gehoord, wat de profeten zeggen, die in Mijn Naam leugen profeteren, zeggende: Ik heb gedroomd, ik heb gedroomd. ^{▼▼ gedroomd, ik heb gedroomd God heeft mij dit en dat door een droom geopenbaard; zie Gen 20:3 , en Gen 28:12 , en Num 12:6 .} 26 Hoe lang? Is er dan een droom in het hart der profeten, die de leugen profeteren? Ja, het zijn profeten van huns harten bedriegerij. ^{▼▼ Hoe lang? Zullen zij alzo spreken en mijn volk bedriegen?
,} ^{▼▼ een droom Versta een goddelijken droom. Dit woord is hier uit het voorgaande en volgende ingevoegd.} 27 Die daar denken om Mijn volk Mijn Naam te doen vergeten, door hun dromen, die zij, een ieder zijn naaste, vertellen; gelijk als hun vaders Mijn Naam vergeten hebben door Baäl. ^{▼▼ denken Voorhebben en bedenken dat zij mijn volk mogen brengen tot een goddeloze onachtzaamheid en onwetendheid van mij, mijn woord, wil en werken.} 28 De profeet, bij welken een droom is, die vertelle den droom; en bij welken Mijn woord is, die spreke Mijn woord waarachtiglijk; wat heeft het stro met het koren te doen? spreekt de Heere. ^{▼▼ droom is, Eene goddelijke droom, van mij hem toegezonden; sommigen menen: de Heere wil zeggen dat die een valsen en versierden droom heeft, dien zal vertellen of voorstellen als zijn eigen versiersel en vond, niet als van God gekomen zijnde.
,} ^{▼▼ waarachtiglijk; Of, getrouwelijk. Hebreeuws eigenlijk, [in, of met] waarheid of getrouwheid.
,} ^{▼▼ wat heeft het stro met het koren te doen? Dat is, welke gemeenschap hebben valse leer of mensengedichtselen [die geen nut kunnen doen] met mijn zaligmakend woord en waarheid? Zie de manier van spreken 2Sa 16:10 , enz.} 29 Is Mijn woord niet alzo, als een vuur? spreekt de Heere, en als een hamer, die een steenrots te morzel slaat? ^{▼▼ te morzel slaat? Alzo in stukken slaat, dat de stukken verstrooid worden, of dat de steenrots als gruis verstrooid wordt, waarop de betekenis van het Hebreeuwse woord ziet. Vergelijk boven Jer 22:28 , en onder Jer 51:20 , met de aantekening.} 30 Daarom, ziet, Ik wil aan de profeten, spreekt de Heere, die Mijn woorden stelen, een ieder van zijn naaste; ^{▼▼ Ik wil aan de profeten, Gelijk boven Jer 21:13 .
,} ^{▼▼ naaste; Of, metgezel; dat is, die heimelijk en steelsgewijze met elkander samenspannen en de een den ander leren wat zij tezamen het volk als mijn woord en op mijn naam zullen voorstellen; of die wel weten dat de ware profetieën mijn woord zijn, en ontkennen het evenwel voor het volk, of houden het achter, stelende alzo mijn woord uit de harten der mensen en benemende hun de gedachten, die zij daarvan mogen hebben, opdat het in den wind geslagen worde. Sommigen menen dat dit ziet op de arglistigheid der valse profeten, die enige woorden en manieren van spreken, die de ware profeten gewoon waren in hunne profetieën te gebruiken, hun ontstalen, en tot een dekmantel van hun bedrog in hun valse profetieën gebruikten, en de ware profeten alzo, gelijk men zegt, naäapten, waarvan in het volgende.} 31 Ziet, Ik wil aan de profeten, spreekt de Heere, die hun tong nemen, en spreken: Hij heeft het gesproken; ^{▼▼ hun tong nemen, Dat is, hunne tong stoutelijk hiertoe misbruiken, of, [met] hunne tongen vangen; dat is, de mensen met zoete woorden verstrikken en overreden, stoutelijk en valselijk zeggende dat het mijn woord is, hetgeen hun eigen versiersel is.
,} ^{▼▼ Hij heeft het gesproken; Namelijk de HEERE: gelijk de ware profeten, bij en in het verhaal van Gods woorden, zeer dikwijls deze woorden plegen te gebruiken: spreekt, of, zegt de HEERE. Hebreeuws eigenlijk, het gezegde, of gesprokene des HEEREN; Mat 22:44 , uit Psa 110:1 , wordt daarvoor gesteld [gelijk als hier] heeft gezegd, of gesproken, of sprak, in deze woorden: De HEERE heeft gezegd, of gesproken tot mijnen Heere. Alwaar dit woord ook in den Hebreeuwsen tekst staat.} 32 Ziet, Ik wil aan degenen, die valse dromen profeteren, spreekt de Heere, en vertellen die, en verleiden Mijn volk met hun leugenen en met hun lichtvaardigheid; daar Ik hen niet gezonden, en hun niets bevolen heb, en zij dit volk gans geen nut doen, spreekt de Heere. ^{▼▼ valse dromen profeteren, Hebreeuws, dromen der valsheid, of der leugen, leugendromen.
,} ^{▼▼ gans geen nut doen, Hebreeuws, nut doende, geen nut doen.} 33 Wanneer dan dit volk, of een profeet, of priester u vragen zal, zeggende: Wat is des Heeren last? Zo zult gij tot hen zeggen: Wat last? Dat Ik ulieden verlaten zal, spreekt de Heere. ^{▼▼ vragen zal, Te weten spottenderwijze, en niet uit een heilige bekommering.
,} ^{▼▼ last? Alzo werden de profetieën genoemd, die Gods dreigementen, straffen en plagen inhielden. Zie 2Ki 9:25 , enz. Alsof zij zeiden: Hebt gij al weder wat kwaads in het hoofd? Hebt gij niets anders dan zwarigheid te profeteren?
,} ^{▼▼ verlaten zal, Gelijk onder vs.39.} 34 En aangaande den profeet, of den priester, of het volk, dat zeggen zal: Des Heeren last; dat Ik bezoeking zal doen over dien man en over zijn huis. ^{▼▼ volk, Dat is, die van het volk, welke, enz.
,} ^{▼▼ Des HEEREN last; Noemende alzo des Heeren woord, uit enkel spotternij, boosheid en verkeerdheid, alsof er in Gods woord geen getrouw onderwijs en overvloedige troost ware, maar enkel dreigen, vloeken en straffen, om de mensen wanhopend te maken.
,} ^{▼▼ bezoeking zal doen Door straf. Zie Gen 21:1 .} 35 Aldus zult gijlieden zeggen, een iegelijk tot zijn naaste, en een iegelijk tot zijn broeder: Wat heeft de Heere geantwoord, en wat heeft de Heere gesproken? ^{▼▼ zeggen, In godvruchtigen ernst en nederigheid vragende naar des HEEREN woord.} 36 Maar des Heeren last zult gij niet meer gedenken; want een iegelijk zal zijn eigen woord een last zijn, dewijl gij verkeert de woorden van den levenden God, den Heere der heirscharen, onzen God. ^{▼▼ gedenken; Dat is, vermelden, zulke woorden niet meer in den mond voeren, gelijk gij nu spottende dagelijks doet.
,} ^{▼▼ zijn eigen woord een last zijn, Door zijne spotternijen en omkeringen van Gods woord zal hij zichzelven den vloek en het verderf op den hals halen, zo zeker alsof er een uitgedrukte profetie tegen hem geprofeteerd was.} 37 Aldus zult gij zeggen tot den profeet: Wat heeft u de Heere geantwoord en wat heeft de Heere gesproken? ^{▼▼ profeet Een waren profeet, gelijk Jeremia was.} 38 Maar dewijl gij zegt: Des Heeren last; daarom, zo zegt de Heere: Omdat gij dit woord zegt: Des Heeren last, daar Ik tot u gezonden heb, zeggende: Gij zult niet zeggen: Des Heeren last; ^{▼▼ Maar dewijl gij zegt Of: Zult gij dan nog zeggen des HEEREN last? Blijft gij nog even hardnekkig niet vragende naar alle waarschuwingen en dreigementen?} 39 Daarom, ziet, Ik zal u ook ganselijk vergeten, en u, mitsgaders de stad, die Ik u en uw vaderen gegeven heb, van Mijn aangezicht laten varen. ^{▼▼ ook ganselijk vergeten, Hebreeuws, vergeten vergetende.
,} ^{▼▼ laten varen Of, laten heengaan; zulke betekenis van het Hebreeuwse woord is in de heilige Schriftuur algemeen. Anders, [door verwisseling ener letter in het Hebreeuws] uit of wegrukken, wegrijten.} 40 En Ik zal u eeuwige smaadheid aandoen, en eeuwige schande, die niet zal worden vergeten. ^{▼▼ eeuwige smaadheid Hebreeuws, smaadheid der eeuwigheid, en zo in het volgende.
,} ^{▼▼ aandoen, Of, op u leggen.}